Hoezo vuile was? Zoektocht naar eigentijds geluid

Zo! Stonden we weer in de krant gisteren. Twee keer zelfs. Een artikeltje over de tweede oecumenische Nationale Synode en de ander over remonstrantse zaken op inhoudelijk gebied. Ik zit er over na te denken. Qua synode: als je ooit bent weggestuurd en ‘men’ wil je er weer bij hebben, dan zou het niet meer dan normale wellevendheid zijn om een beweging in de richting van degene die weggestuurd is te maken. Er zouden bijvoorbeeld woorden gesproken kunnen worden waar beíde partijen zich in herkennen, en niet slechts de meerderheid. Oecumene betekent respect en waardering hebben voor elkaars inzichten en overtuigingen. Dat is lang niet altijd makkelijk. Maar ergens in dat schurende proces mag er een klein moment van waarheid oplichten, hoop ik toch.

Dan hebben we het nog niet over formele excuses gehad. Of over ‘De Artikelen tegen de Remonstranten’ die nog steeds in Belijdenisgeschriften van een aantal van onze collegakerken zijn opgenomen. Zijn die na 400 jaar niet een beetje over hun uiterste houdbaarheidsdatum heen, vraag ik me af.

Jarig

Oja, ook dat nog: we zijn jarig! Maar het gesprek op het verjaardagsfeestje heeft een ernstige ondertoon gekregen. Waar moet het met de familie heen? Er is onenigheid over de vraag of we op het goede spoor zitten met onze theologische inhoud en predikantenopleiding. Wat me opvalt is dat het lijkt alsof er een polariserende toon in het gesprek geslopen is – alsof er sprake zou zijn van een óf-óf keuze: óf je komt bij God uit óf je komt bij de mens uit. ‘Christelijk’ versus ‘humanistisch’, om het gechargeerd te zeggen.

Het klinkt misschien te irenisch, maar ik meen dat wanneer je binnen een kerkgenootschap over God denkt, dat je het dan meteen over mensen hebt – en wanneer je over mensen denkt, dat God, Jezus, de Geest en je wortels in het evangelie ook ter sprake komen. Met andere woorden: God en mensen zijn niet los verkrijgbaar. Dat de ene keer het accent meer bij de Eeuwige ligt en de andere keer bij de mens, maakt het spannend. Het is een pendelbeweging. En die is noodzakelijk om beiden om beurten tot hun recht te laten komen. En het is ook noodzakelijk om de boel in beweging te houden, want een statische geloofswaarheid over de Ene en over de mensen is dodelijk voor een geloofsovertuiging.

Vuile was of zoektocht

Je zou kunnen denken dat het niet chique is om je vuile was buiten te hangen als je jarig bent; maar je kunt dit ook duiden als ‘de worsteling die gepaard gaat met de zoektocht naar een eigentijds geluid’.

Want dát is de vraag waar we ons als geloofsfamilie zorgen over moeten maken: wij weten dat we prachtige verhalen en inzichten bewaren in onze traditie – we weten dat er een wonderlijk goddelijk licht kan schijnen, daar waar mensen het het minst verwachten én we weten dat dit waardevol is. En we weten dat dit niet het makkelijkste verhaal is om te vertellen (maar dat is geen enkel levensverhaal, op de keper beschouwd). Alleen nu: hoe brengen we het zó over het voetlicht dat anderen er ook door gesterkt, bemoedigd en geïnspireerd worden?

Op één of andere manier lijkt het me goed om het milde licht van de remonstrantse geloofstekst uit 2006 er nog eens over te laten schijnen. Lees maar:

Belijdenis

Wij beseffen en aanvaarden dat wij onze rust niet vinden
in de zekerheid van wat wij belijden,
maar in verwondering over wat ons toevalt
en geschonken wordt;

dat wij onze bestemming niet vinden in onverschilligheid en hebzucht,
maar in wakkerheid en verbondenheid met al wat leeft;
dat ons bestaan niet voltooid wordt door wie we zijn en wat we hebben,
maar door wat oneindig groter is dan wij kunnen bevatten.

Door dit besef geleid, geloven wij in Gods Geest
die al wat mensen scheidt te boven gaat
en hen bezielt tot wat heilig is en goed,
opdat zij, zingend en zwijgend,
biddend en handelend,
God eren en dienen.

Wij geloven in Jezus, een van Geest vervulde mens,
het gelaat van God dat ons aanziet en verontrust.
Hij had de mensen lief en werd gekruisigd
maar leeft, zijn eigen dood en die van ons voorbij.

Hij is ons heilig voorbeeld van wijsheid en van moed
en brengt ons Gods eeuwige liefde nabij.

Wij geloven in God, de Eeuwige,
die ondoorgronde liefde is, de grond van het bestaan,
die ons de weg van vrijheid en gerechtigheid wijst
en ons wenkt naar een toekomst van vrede.

Wij geloven dat wij zelf,
zo zwak en feilbaar als wij zijn,
geroepen worden om
met Christus en allen die geloven verbonden,
kerk te zijn in het teken van de hoop.

Want wij geloven in de toekomst van God en wereld,
in een goddelijk geduld dat tijd schenkt
om te leven en te sterven en om op te staan,
in het koninkrijk dat is en komen zal,
waar God voor eeuwig zijn zal: alles in allen.

Aan God zij de lof en de eer
in tijd en eeuwigheid

Amen