Van Annemarieke: Vrede
Geschreven door Raymond Pichon
Kom vanavond met verhalen
hoe de oorlog is verdwenen,
en herhaal ze honderd malen:
alle malen zal ik wenen.
Deze woorden van Leo Vroman passen in een tijd met 4 en 5 mei in het verschiet. Het gedicht zelf is veel langer; deze zinnen zijn veruit de bekendste. Ze ontroeren, maar toch is dat niet de emotie die uit het geheel spreekt. Het is een aangrijpend gedicht, waarin gevloekt en getierd wordt en beelden worden opgeroepen die gruwelijk zijn. Vuur, bloed en dood zijn alom aanwezig.
Leo Vromans eigen herinneringen aan de oorlog, met onder meer het gescheiden worden van zijn grote liefde Tineke, klinken erin door. Wat hen beiden nu nog uit de slaap houdt, is de angst ‘dat de oorlog van weleer wederkeert op vilten voeten’. Een oorlog die, met andere woorden, zachtjes in je droom komt aansluipen, zonder dat je het in de gaten hebt.
Daarom is het zinvol, ieder jaar opnieuw, om op de avond van 4 mei twee minuten stil te worden. Om de mensen te gedenken die zijn omgekomen bij oorlogshandelingen, waar ook ter wereld. Maar ook om ons te realiseren dat vrede niet vanzelfsprekend is. Dat het spook van verdachtmaking, uitsluiting en geweld ongemerkt bij ons kan binnendringen en zijn ontwrichtende werk doen.
Twee minuten stil dus, om ons voor te nemen elkaar de verhalen over oorlog en bevrijding te blijven vertellen ‒ in de woorden van Leo Vroman:
Kom vanavond met verhalen
hoe de oorlog is verdwenen,
en herhaal ze honderd malen:
alle malen zal ik wenen.
Annemarieke van der Woude
