HOUVAST, JUIST ALS ER RIMPELINGEN ZIJN

HOUVAST, JUIST ALS ER RIMPELINGEN ZIJN

Een van de indrukwekkendste boeken die ik de afgelopen weken heb gelezen, is het boek Rimpelingen, waarover auteur Jeroen Hendriksen en illustrator Beatrijs van den Bos tijdens de lunchbijeenkomst van 29 september komen vertellen. Het boek raakte mij om vele redenen: de prachtige illustraties van Beatrijs, de mooie vormgeving, de persoonlijke en toegankelijke schrijfstijl van Jeroen, de heldere opbouw. Maar het raakte mij ook omdat de inhoud zo dicht bij het nieuwe jaarthema van de remonstranten komt: ‘Houvast’. En dat jaarthema, over het zoeken naar oriëntatie en betekenis in het leven, komt op zijn beurt weer dicht bij datgene waar ik eigenlijk de hele week mee bezig ben, als hoogleraar spiritualiteitsstudies in Nijmegen én als remonstrants predikant in Oosterbeek. Juist nu voor veel mensen de vanzelfsprekendheid van het kerkelijk verhaal is verdwenen, is er nood aan zingeving, aan betekenisverlening, aan persoonlijke spiritualiteit. Veel mensen staan, zo zegt Koen Holtzapffel in zijn boek bij het jaarthema (waarover hij op 19 oktober in onze gemeente komt spreken), nu ‘als zinzoekers enigszins ontheemd aan de vraagzijde van het bestaan’.

Dat gevoel ontheemd te zijn, losgeslagen, beroofd van ieder houvast, wordt versterkt als zich rimpelingen in het leven voordoen. Die rimpelingen kunnen klein of groot zijn. Het verlies van een dierbare is zo’n grote rimpeling. Maar ook als je te horen krijgt dat je een ongeneeslijke ziekte hebt, verschijnen er rimpelingen op het wateroppervlak. Dat overkwam Jeroen Hendriksen toen hij in 2011 te horen kreeg dat hij de ziekte van Waldenström heeft, een zeldzame vorm van bloedkanker met een relatief langzaam verloop. Hij ontdekte de kracht van het autobiografisch schrijven: het vastleggen van je eigen levensloop. En hij besloot die ontdekking aan anderen door te geven. Daarom schreef hij er een boek over. Het kan iedereen helpen die op zoek is naar zingeving en houvast. Ook als je niet die gevreesde ziekte hebt die met een k begint. Het is een heel praktisch boek, met oefeningen en werkopdrachten, en met vooral de aansporing om datgene wat je opschrijft te delen met iemand die je dierbaar is: je partner, een goede vriend of een groep lotgenoten. De rimpelingen krijgen dan een positieve betekenis. Zij zijn als de concentrische cirkels, de golven nadat je een steen in het water hebt gegooid. Die golven verplaatsen zich langzaam naar de oever, in een steeds grotere kring, en uiteindelijk verbinden ze je met de vaste wal: je hebt weer houvast.

Jeroen Hendriksen kwam, al schrijvend, zes bronnen van zingeving op het spoor. Zij komen dicht bij de thema’s die Koen Holtzapffel in zijn boek aan de orde stelt en ook dicht bij de theologie van de kwetsbaarheid die onze hoogleraar Christa Anbeek aan het Remonstrants Seminarie ontwikkelt. Het besef van kwetsbaarheid is trouwens één van die zes bronnen. De zesde bron is er een waar Jeroen aanvankelijk nogal wat weerstand tegen voelde, omdat hij die maar ‘vaag’ vond: spiritualiteit. Maar hij ontdekte dat spiritualiteit heel concreet kan zijn en een extra verdieping kan bieden aan de zoektocht naar de betekenis van je leven. En dan duikt in zijn boek het bijbelse verhaal van Job op, een verhaal waar ook Koen Holtzapffel een hoofdstuk van zijn boek aan wijdt. Zo zijn er veel verbindingen te leggen tussen de beide boeken.

Wat mij betreft gaan we met Houvast en met Rimpelingen een zinvol nieuw activiteitenjaar van onze gemeente in, een jaar waarin we op zoek kunnen gaan naar datgene wat zin en betekenis geeft aan ons eigen levensverhaal. En dat mag verteld worden. Doet u mee?

Ds. Peter Nissen