Hul je niet in cynisme #Advent

Het was donker, vroeg al in de avond. Vanuit een airconditioned gedeelte van de trein liepen wij het plein op voor het station. Wij, ik was gelukkig niet alleen. We kwamen aan in Fès, Marokko. Een bezoek van enkele dagen. Zo konden we iets proeven van de Marokkaanse sfeer buiten de hoofdstad Rabat. We hadden enkele goede raadgevingen meegekregen. ‘Hou de mensen die je iets aanbieden van het lijf.’ ‘Ga recht op je doel af.’ ‘Wees duidelijk en kortaf.’ ‘Geen vriendelijkheden.’

Cultuurshock

Het was geen angst, dacht ik, eerder desoriëntatie dat mij op het plein voor het station overviel. ‘Waar is het hotel dat is besproken? Hoe zien hier de taxi’s eruit?’ Ondertussen klampen mensen ons aan die schijnbaar het beste met ons voor hebben. Maar ze zijn met te veel. Er staat een hele kring om ons heen. Zo stappen we een andere cultuur binnen. Je kent er de weg niet. Alles is anders dan je gewoon bent.

Het is heet, stoffig en donker. Opdringerig worden ons allerlei aanbiedingen gedaan. We aarzelen, reageren veel te vriendelijk om te vertellen dat we geen belangstelling hebben. Zo ervaren we hoe het is om vreemdeling te zijn. Een cultuurschok. Even. Na de nacht is de situatie weer anders. Er zijn toch contacten gelegd. Het hotel is gevonden. Je kunt je weer ontspannen en we beleven enkele mooie dagen, al blijven er ongemakkelijke momenten. Maar de onderhuidse angst is weggevloeid.

Ontmoeting tussen hemel en aarde

Zou zoiets de mensen zijn gebeurd over wie de kerstverhalen vertellen? Mensen die niet zijn voorbereid op wat hen overkomt?  Natuurlijk, het zijn verhalen. Maar dat is, na meer dan dertig jaar ook de ervaring in Marokko geworden. Een verhaal dat vertelt hoe het is om even buiten je eigen wereld terecht te komen. Om niet meer de regie in handen te hebben. Wij kennen de verhalen van kerstmis al zo lang. Ze boezemen ons geen schrik in. Ze vertellen van een blijde boodschap, van de geboorte van een kind, een gebeuren dat ons allemaal ten goede komt.

Maar ze vertellen ook van een ongebruikelijk vreemde ontmoeting. Een ontmoeting die ook toen reeds vreemd was en onzeker maakte. Een ontmoeting tussen hemel en aarde. Het eerste wat dan gezegd wordt is: wees niet bang. Bij een dergelijke ontmoeting kunnen nog maar heel weinig mensen zich iets voorstellen. Geloof je daar nog in? Dan is de vraag hoe je daarvan kunt vertellen.

Het goede voor de wereld

Eigenlijk kan dit heel kort. De wereld, zoals wij die meemaken, met al haar tekortkomingen, wordt het goede toegewenst. Dat is het. Het doet er niet zoveel toe of deze wens diep vanuit ons hart klinkt, of hoog vanuit de hemel. Die wens is dezelfde of ze nu wordt overgebracht door engelen of door mensen van goede wil. Ze is een zegen. Wie die wens overbrengt is een engel, een boodschapper van de hemel. Maar wie die wens overbrengt wordt dikwijls vreemd gevonden, onrealistisch. Op zo’n moment vindt er een botsing plaats tussen twee culturen, die van de wens en die van de aardse realiteit.

Ik zou niet weten voor wie de cultuurschok groter is, voor degene die de zegenwens hoort of voor de boodschapper die de wens uit en ziet hoe het hier toegaat. In ieder geval zegt de boodschapper: Wees niet bang. Wees niet bang voor het goede. Hul je niet in cynisme. Verstar niet in je eigen gelijk. Reeds de ontspanning die daarvan het gevolg is brengt vrede op aarde.

Ik wens u gezegende kerstdagen toe.