Retraite in het spoor van Jezus

Het woord retraite kom je steeds vaker tegen. Ik hoorde het in mijn jeugd wel eens gebruiken. Dan ging de pastoor of een oom die in het klooster zat een maand met retraite. Hij trok zich een maand terug uit het gewone leven om ergens anders, in het spreekwoordelijk hutje-op-de-hei, nou ja, een retraite-oord, op adem te komen en bezinning en rust te vinden. Het draaide om de vraag ‘waar sta ik op dit moment van mijn leven’, om God te zoeken en de koers bij te stellen. Daar was veel stilte en het gebed voor nodig. Nee, we mochten het geen vakantie noemen. Retraite was echt iets heel anders, zo begrepen we van hem.

Nu, zoveel jaren later is op retraite gaan opnieuw populair. Er is een groeiende belangstelling. Managers die er eens nodig uit moeten om in rust tot bezinning te komen. Mensen met een burn-out. Wat zoeken ze? Het leven is hectisch en er wordt veel van ons geëist. Een pas op de plaats en een periode van rust is dan erg welkom. Een retraite vormt een mooi tegenwicht voor het drukke dagelijkse bestaan. Wat het anders maakt dan een vakantie of een weekje wandelen in de natuur is dat je tijdens een retraite de afzondering zoekt om tot zelfonderzoek te komen. Je kan dat in je eentje doen, maar ook met anderen. Niet om dan hele gesprekken met elkaar te hebben, maar om samen de stilte te ondergaan.

Eenzaamheid

Aan het begin van de veertig dagen voor Pasen wordt vaak gelezen uit het evangelie van Marcus: Meteen daarna dreef de Geest Jezus de woestijn in. Veertig dagen bleef hij in de woestijn, waar hij door Satan op de proef werd gesteld. Hij leefde er te midden van de wilde dieren, en engelen zorgden voor hem.

Het is het verhaal van Jezus’ retraite. Hij trekt zich terug in de stilte van de woestijn voordat hij actief de wereld ingaat om zijn goede nieuws van het godsrijk te verkondigen en mensen te genezen en te inspireren. Hij bereidt zich daarop voor in de eenzaamheid, de hitte en de kou van de kale, barre woestijn. Alleen wilde dieren houden hem gezelschap, maar ook zijn demonen. Er zijn daarnaast engelen om hem te dienen, zodat hij het kan volhouden. Het evangelie van Mattheus vertelt dat hij daar 40 dagen en nachten vastte, hij onthield zich van voedsel.

Afzien van prettigheden

Als christenen in de 40 dagen voor Pasen vasten, dan is het in dit spoor van de retraite van Jezus. Afgelopen woensdag was de eerste dag. Die dag wordt Aswoensdag genoemd. Normaal gesproken tekent een voorganger dan met natte as een kruisteken op je voorhoofd en zegt:  ‘Gedenk, o mens, dat ge stof zijt en tot stof zult wederkeren’. … en zo wordt je gewezen op je eindigheid en kleinheid als mens. Dit jaar werd het ritueel aangepast. De gelovige kreeg wat as over het hoofd gestrooid. Zo was er geen direct lichamelijk nodig. In de 40 dagen die volgen, de vastenperiode wordt er afgezien van al onze vanzelfsprekende prettigheden, zoals drank, royaal en lekker eten, concerten, theater, feestjes. Weliswaar trekken we ons daarmee niet geheel terug uit ons normale leven als bij een heuse retraite, maar toch scheppen we ruimte om afstand te nemen tot de routine van alle dag en vinden ruimte om God te zoeken.