Terugblik op deze lezing van de Vrije Tafels van Oosterbeek

Door Paul Scholten.
Op 23 februari 2022 was Paul Scheffer, Tilburgs hoogleraar Europose studies en NRC-columnist, de spreker in een goed gevulde zaal. Het thema van onze cyclus ‘wat zegt ons geweten’ leidde tot zijn uitspraak: geweten en vergeten gaat niet samen. Als belangrijk voorbeeld noemde Scheffer de uitwassen van onze koloniale geschiedenis in oorlogen, wreedheden en slavernij, die we alsnog ‘expliciet en gewetensvol’  onder ogen moeten durven zien. Wanneer we het geweten te zeer belasten, gaat het echter ‘in staking’. Een schuldgevoel is een individuele zaak, maar er is wel een collectieve verantwoordelijkheid. Wie besmette namen schrapt, lakt de geschiedenis weg uit het geheugen. Dat maakt verwerking, berouw  en excuus onmogelijk. Coreferent Wouter Chömpff vroeg zich af wat het nieuwe normaal hierbij wordt, wanneer je als jongere dergelijke geschiedenis niet hebt meegemaakt. Gehoorde opmerking aan tafel: zou bij een dergelijke groot verwerkingsproces niet een waarheidscommissie als in Zuid-Afrika zo succesvol optrad geen rol van betekenis kunnen spelen?   Ds. Joost Röselaers belichtte in zijn nawoord met de Bijbelse vergelijking van Jezus en de overspelige vrouw nog een ander perspectief. Hij pleitte voor een stil moment van bezinning voordat je ‘de eerste steen zou willen werpen’.
Al met al weer een bijzondere bijeenkomst aan onze immer gastvrije tafels.